Jako rodzice wcześniaka zapewne zetkniecie się Państwo z problemem anemizacji u Waszego dziecka. Dlaczego jest to takie częste u noworodków urodzonych przedwcześnie? Przyczyn jest kilka. Po pierwsze większa część zapasów żelaza obecnych w organizmie noworodka jest do niego przekazywana dopiero w III trymestrze- im wcześniej więc urodzi się nasz maluch, tym mniejszy będzie jego wyjściowy poziom żelaza. A żelazo jest składnikiem hemoglobiny- białka obecnego w czerwonych krwinkach (erytrocytach), które bierze udział w procesie transportowania tlenu do komórek organizmu. Po drugie, czerwone krwinki u donoszonego noworodka żyją krócej niż u dorosłego człowieka- a czerwone krwinki wcześniaka żyją jeszcze krócej. Wobec tego organizm musi dużo częściej wytwarzać nowe erytrocyty- a więc zużycie żelaza jest również dużo wyższe niż w późniejszym czasie. Jeśli dodamy do tego szybkie tempo wzrostu dziecka oraz utratę krwi spowodowaną badaniami laboratoryjnymi, to nagle okazuje się, że nasz wyjściowo mniejszy magazyn żelaza pustoszeje w dużo szybszym tempie niż u dziecka donoszonego.

Łagodna niedokrwistość zwykle przebiega bezobjawowo.
Jeśli się nasila, zazwyczaj pierwsze objawy to:
– nadmierna senność i ogólne osłabienie dziecka,
– przyspieszenie akcji serca oraz wzrost liczby oddechów,
– mogą pojawić się problemy z karmieniem dziecka przez smoczek lub piersią (dziecko za bardzo męczy się przy jedzeniu)
– słaby przyrost masy ciała.

Najbardziej niebezpieczne objawy anemii to bezdechy oraz nasilenie się niewydolności oddechowej (np. u dzieci leczonych na Oddziale, wymagających
jeszcze wsparcia oddechowego, może przejawić się to wzrostem zapotrzebowania na tlen). Bezdechom może towarzyszyć niebezpieczne zwolnienie akcji serca (bradykardia).

W leczeniu w pierwszej kolejności stosujemy doustną suplementację preparatami żelaza oraz witaminami krwiotwórczymi (m.in. kwas foliowy, witaminy z grupy B). Doustną podaż żelaza można zacząć jeszcze przed wystąpieniem anemii u dzieci z czynnikami ryzyka niedokrwistości (są to wcześniaki, dzieci z ciąży wielopłodowej, dzieci matek z niedokrwistością w okresie ciąży lub narażone na krwawienie okołoporodowe)- wtedy mówimy o podaży profilaktycznej. Jeśli w kolejnych badaniach laboratoryjnych obserwujemy obniżanie się poziomu hemoglobiny, zwiększamy dawki na terapeutyczne. Równoczasowo podaje się również preparaty wielowitaminowe, dedykowane małym pacjentom. Czasami pomimo tego poziom hemoglobiny nadal obniża się do wartości niebezpiecznie niskich- wtedy najlepszą formą terapii jest przetoczenie krwi. Takie leczenie zawsze wiąże się z przyjęciem dziecka do szpitala i kwalifikacja do niego jest niezwykle restrykcyjna, jednak jeśli dziecko prezentuje objawy niedokrwistości lub ma  bardzo niski poziom hemoglobiny, może okazać się jedyną formą terapii bezpieczną dla naszego wcześniaka.

Suplementację żelazem u wcześniaków należy prowadzić przez minimum cały pierwszy rok życia dziecka.

Sygnatura: CHIESI/KBŁ/JEW/2023/12/45
Autor: dr Magdalena Maślanka